
BIOLOGICZNA BIOREMEDIACJA ZALEWU ZIMNA WODA W ŁUKOWIE W LATACH 2018-2021
Zalew Zimna Woda w Łukowie to zalew o bardzo słabym przepływie. Zbiornik umiejscowiony jest w naturalnym zagłębieniu terenu, jest osłonięty przed wiatrem z dwóch stron drzewami. Zbiornik jest intensywnie wykorzystywany rekreacyjnie oraz pełni funkcję ozdobną.
O zbiorniku
-
Zbiornik został czyszczony mechanicznie w 2017 r. i 2018 r. – prace trwały do przełomu maja i czerwca 2018 r. Prace remontowe polegały na całkowitym spuszczeniu wody oraz mechanicznym usunięciu osadu dennego – namułu.
-
W trakcie tych prac usunięto mechanicznie wszystkie skupiska roślin wodnych. Te wszystkie działania doprowadziły nie tylko do całkowitego wyjałowienia zbiornika (zniszczenie całej struktury biologicznej i śmierć większości żywych organizmów), ale także pozbawiły tego ekosystemu naturalnych mechanizmów obrony przed zanieczyszczeniami – tzw. samooczyszczanie się wód powierzchniowych.
-
Tak wyjałowione środowisko jest zasiedlane przez ekspansywne i mało wymagające organizmy. Oznacza to, że w czerwcu i lipcu 2018 r w zbiorniku wystąpiły silne wielkopowierzchniowe zakwity glonów, a nad brzegami czuć było silny gnilny odór.
-
Rośliny wodne są jednym z ważniejszych elementów każdego ekosystemu wodnego gdyż nie tylko stanowią konkurencję pokarmową dla glonów i blokują ich rozwój, ale absorbują biogeny, filtrują, oczyszczają i natleniają wodę
-
Brzegi zbiornika są naturalne, miejscowo wzmocnione kamiennymi progami i ostrogami. Nad jego brzegiem znajduje się kąpielisko oraz nowa infrastruktura turystyczna.
W 2018 roku - we wrześniu rozpoczęto proces przywracania bioróżnorodności w Zalewie Zimna Woda w Łukowie. Odbudowa funkcji przyrodniczych, ekologicznych i biologicznych zbiornika opierały się na dwóch blokach działań:
1
Budowa ekotonów roślinnych
2
Bioremediacja obszaru zbiornika wraz z kąpieliskiem
Zabiegi bioremediacji wykonane w latach 2018-2020, przyniosły oczekiwane efekty. Ustąpiły zakwity glonów, całkowicie zeszło zamulenie dna oraz poprawiła się jakość wody pod względem biologicznym.
Rośliny prawidłowo przyjęły się i zakorzeniły oraz są w dobrej kondycji.
2018
Zbiornik po spuszczeniu wody oraz po pracach mechanicznych.



vs.
2020
Zbiornik po zastosowaniu technologii ACS



Stan zbiornika w 2020 i 2021 roku
Zgodnie z założeniami zastosowanej technologii, oceny efektów dokonuje się po upływie dwunastu miesięcy. Jest to konieczne ze względu na obserwacje zbiornika zgodnie ze wszystkimi cyklami zachodzącymi w przyrodzie.
Ocenie poddano ogólny stan zbiornika, roślinność wodną oraz porównano pomiary ilości organicznych osadów dennych i przejrzystości wody.
Ponadto przeprowadzono badania chemiczne wody.
Pomiary miąższości osadów dennych
Pomiary wykonano w czterech punktach, które zaznaczono na dołączonej mapie. Miejsca te wybrano ze względu na ich największe znaczenie dla funkcjonowania całego kąpieliska oraz pokazujące zmienność parametrów w badanym obszarze.

24 czerwca 2019
-
P1- 75cm
-
P2 - 45cm
-
P3 - 60cm
-
P4 - 75cm
24 Lipca 2020
-
P1- brak mułu
-
P2 - brak mułu
-
P3 - 5cm
-
P4 - brak mułu
W dniu 24 czerwca 2019 roku stwierdzono w punkcie
P1 warstwę mułu o miąższości 75 cm, w P2 - 45 cm, a w P3 - 60 cm, w P4 – 75 cm.
Po upływie 12 miesięcy, 24.07.2020 roku stwierdzono brak mułu w punktach
P1, P2 i P4, a w punkcie P3 warstwę mułu o miąższości 5 cm. Oznacza to całkowite odmulenie dna.
Po upływie kolejnych 12 miesięcy – w 2021 roku stwierdzono w punkcie
P1 warstwę mułu o miąższości 32 cm, w P2 - 15 cm, a w P3 - 2 cm, w P4 – 0 cm (brak mułu).
W porównaniu do roku 2021 roku osiągnięto odmulenie dna na poziomie około 57 – 100 %. Pojawienie się osadu dennego w punktach P1 i P2 (poziom 30 – 40 % stanu pierwotnego – sprzed rozpoczęcia bioremediacji), świadczy o dość szybkim zamulaniu dna w tych miejscach zbiornika
Pomiary przejrzystości wody
24 czerwca 2019
-
P1- 60cm
-
P2 - 90cm
-
P3 - 110cm
-
P4 - 90cm
24 Lipca 2020
-
P1- 38cm
-
P2 - 45cm
-
P3 - 37cm
-
P4 - 42cm
Przejrzystość zmierzono przy pomocy krążka Secchiego w tych samych punktach co osad denny.
W 2019 roku przejrzystość wody wynosiła w
P1 - 60 cm, w P2 – 90 cm, P3 – 110 cm, w P4 – 90 cm.
Po upływie 12 miesięcy – w 2020 roku przejrzystość wody wynosiła w
P1 – 38 cm, w P2 – 45 cm, P3 – 37 cm, w P4 – 42 cm.
Tak niska przejrzystość wynika z dużej ilości zawiesiny powstałej prawdopodobnie podczas intensywnych prac budowlanych prowadzonych w bezpośrednim otoczeniu jeziora. Ponadto badania zostały wykonane po długotrwałych, intensywnych deszczach.
Dodatkowo, w zbiorniku jest ciągle zbyt mało roślin wodnych, co powoduje obniżoną filtrację i oczyszczanie wody.
Po upływie kolejnych 12 miesięcy – w 2021 roku przejrzystość wody wynosiła w
P1 – 35 cm, w P2 – 50 cm, P3 – 53 cm, w P4 – 35 cm.
Największy wzrost przejrzystości stwierdzono w punkcie
P3 – aż o 43 % oraz w punkcie P2 – o 10 %.
W punktach P1 i P3 stwierdzono spadek tego parametru o 2 – 17 %. Wynika to z faktu, że w zbiorniku jest ciągle zbyt mało roślin wodnych, co powoduje obniżoną filtrację i oczyszczanie wody.
Ponadto poprawa przejrzystości wody w punktach P3 i P4 jest efektem zaszczepienia tych miejsc mikroorganizmami w 2020 roku.